فرانشیز بیمه چیست و چگونه محاسبه میشود؟
ممکن است که در زمان دریافت خسارت از شرکت بیمه، مجبور شوید بخشی از هزینه آن را از جیب پرداخت کنید، به خصوص در مورد بیمه تکمیلی و بیمه بدنه خیلی‌ها این تجربه را داشته‌اند. در این شرایط، بعضی از افراد فکر می‌کنند که بیمه سرشان را کلاه گذاشته است! اما این‌گونه نیست.
هزینه‌ای را که بیمه‌گذار پرداخت می‌کند، در قانون بیمه تعیین شده است و به آن فرانشیز می‌گویند. فرانشیز به مبلغ و درصدی از خسارت گویند که شرکت بیمه آن را پرداخت نمی‌کند، بنابراین پرداخت آن به عهده فرد بیمه‌گزار است. فرانشیز فقط مختص به شرکت بیمهای خاص نیست و همه شرکت‌ها در سرتاسر جهان فرانشیز دارند.
فرانشیز چیست؟
به آن بخش از هر خسارت که به عهده بیمه‌گذار است و مقدار آن در بیمه‌نامه مشخص میشود، فرانشیز بیمه گفته میشود. فرانشیز بیمه فقط مربوط به ایران نیست و در همه جای دنیا وجود دارد. میزان فرانشیز در بیمه‌نامه مشخص میشود و شما به عنوان بیمه‌گذار در زمان خرید بیمه، خودتان آن را تأیید و امضا می‌کنید. بهتر است بدانید که فرانشیز را معمولا به صورت درصد مشخصی از خسارت یا به صورت یک عدد مشخص تعیین می‌کنند.
با یک مثال ساده فرانشیز را بهتر متوجه شوید!
به عنوان مثال در بیمه بدنه پوشش شکست شیشه 20 درصد فرانشیز دارد. اگر شما بیمه بدنه با پوشش شکست شیشه داشته باشید و در حادثه‌ای شیشه ماشین شما شکسته شود و هزینه تعمیر آن 500 هزار تومان باشد، بیمه همه خسارت آن را به شما پرداخت نمی‌کند. بیمه 80 درصد خسارت یعنی 400 هزار تومان آن را پرداخت می‌کند و بقیه آن را باید خودتان بپردازید، در این مثال 20 درصد خسارت یعنی 100 هزار تومان که همان فرانشیز است.
فرانشیز 30 درصد چیست؟
فرانشیز 30 درصد یکی از بیشترین فرانشیزهای است که در خدمات بیمهای ارائه میشود. افرادی که بیمه‌نامه‌ای با فرانشیز 30 درصد دارند، باید 30 درصد خسارت یا هزینه‌های درمان را خودشان پرداخت کنند.
فرانشیز 10 درصد یعنی چه؟
فرانشیز 10 درصد یکی از متداول‌ترین درصدهای فرانشیز است. سهم کمی بر عهده بیمه‌گذار است و فقط 10 درصد خسارت را پرداخت می‌کند.
انواع فرانشیز بیمه
فرانشیز به صورت رقمی معین و ثابت
فرانشیز در بیشتر مواقع به صورت رقمی معین و ثابتی در بیمه‌نامه مشخص شده است و از میزان خسارت پرداختی کسر میشود، مثلا در یک قرارداد بیمه مبلغ 2 میلیون تومان را به عنوان فرانشیز خسارت مشخص می‌کنند و هنگام پرداخت خسارت، این مبلغ مشخص شده از مبلغ خسارت پرداختی کسر میشود.
فرانشیز درصدی از مبلغ مورد بیمه
فرانشیز در بعضی مواقع درصدی از مبلغ بیمه است و در قرارداد بیمه مشخص شده است. هرقدر مبلغ مورد بیمه بیشتر باشد، فرانشیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود، مثلا در یک قرارداد 400 میلیون تومانی، 20 درصد قرارداد یعنی مبلغ 80 میلیون تومان به عنوان فرانشیز مشخص شده است.
فرانشیز به صورت درصد ثابتی از خسارت
در برخی موارد دیگر فرانشیز به صورت درصد ثابتی از خسارت است، به این معنی که بیمه‌گذار بر اساس درصد معینی که در بیمه‌نامه به عنوان فرانشیز درج شده است، در پرداخت خسارت با بیمه‌گر سهیم میشود. این روش یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای بیمه تکمیلی درمان است. به عنوان مثال، در یک قرارداد میزان فرانشیز 25 درصد خسارت مشخص شده است، مبلغ خسارت در ضریب فرانشیز ضرب شده و از مبلغ خسارت کسر میشود.
فرانشیز ترکیبی
در بسیاری از انواع بیمه برای محاسبه فرانشیز بیمه از ترکیب سقف خسارت (همان رقم معین و ثابت) و درصد فرانشیز استفاده میشود. مثلا در یک بیمه تعیین میشود که فراشیز بیمه 10 درصد خسارت و یا تا سقف 100 هزار تومان است، هرکدام که کمتر باشد.
تعیین سقف غرامت
نوع دیگری از فرانشیز بیمه وجود دارد که در آن سقف غرامت پرداختی را مشخص می‌نمایند و تحت هیچ شرایطی خسارت بیشتری پرداخت نمی‌شود. به عنوان مثال، در یک قرارداد بیمه تعیین میشود که سقف پرداخت غرامت 500 میلیون تومان است و باقی خسارت به عهده خود بیمه‌گذار است، معمولا در مواردی که ریسک بیمه بیشتر است، از این نوع فرانشیز استفاده میشود.
نحوه محاسبه فرانشیز بیمه
شرکت‌های بیمه با توجه به شرایط بیمه‌گذاران و قوانین موجود فرانشیز را محاسبه می‌کنند. اینکه فرانشیز هر نوع بیمه یا خدمات چطور محاسبه میشود، به سیاست کاری شرکت بیمه بستگی دارد و معمولا در بیمه‌نامه آورده میشود. فرد بیمه‌گذار باید پیش از امضای قرارداد بیمه‌نامه، از میزان و چگونگی محاسبه و تعیین فرانشیز اطلاع پیدا کند.
فرانشیز در چه بیمه‌هایی وجود دارد؟
فرانشیز در برخی رشته‌های اموال (مانند بیمه بدنه و آتش سوزی)، اشخاص (بیمههای تکمیلی) و مسئولیت کاربرد دارد. در ادامه به توضیح جزئیات و شرایط فرانشیز برخی از این بیمه‌ها می‌پردازیم.
فرانشیز در بیمههای اموال
معمولا پوشش‌های پایه بیمه آتش سوزی شامل فرانشیز نمی‌شود، اما پوشش‌های خطرات اضافی معمولا فرانشیز دارند، مثلا بیمه زلزله 15 درصد فراشیز دارد. بیمههای مهندسی هم فرانشیز قابل‌توجهی دارد. در این میان، از همه مهم‌تر فرانشیز بیمه بدنه خودرو است و عموما برای خسارت‌های کلی یا جزئی، فرانشیز سقف مشخصی دارد و یا درصدی از خسارت است. حتی گاهی ممکن است فرانشیز برخی از اجزای خودرو در بیمه بدنه مبلغ معینی باشد.
فرانشیز در بیمه اشخاص
بیمه اشخاص که شامل بیمههای درمان، حادثه و عمر است، شرایط خاص خودشان را از لحاظ فرانشیز دارد. معمولا در بیمه عمر چیزی به نام فرانشیز وجود ندارد. در بیمههای حادثه هم اگر خسارت مربوط به نقص عضو یا ازکارافتادگی باشد، به ندرت برایش فرانشیز در نظر گرفته میشود. اما در بیمههای درمانی معمولا وجود فرانشیز امری متداول است. مبلغ فرانشیز این بیمه به صورت قراردادی بین بیمه‌گذار و شرکت بیمه تعیین میشود.
فرانشیز در بیمههای مسئولیت
در بیمههای مسئولیت اختیاری، معمولا بیمه‌گذار می‌تواند با توجه به وضعیت مالی که دارد، تا حد مشخصی بر سر رقم فرانشیز با شرکت بیمه‌گر به توافق برسد. اما در بیمههای مسئولیت اجباری معمولا وجود فرانشیز قابل توجیه نیست.
فرانشیز بیمه تامین اجتماعی
فرانشیز بیمه تامین اجتماعی هم تفاوتی با فرانشیز در دیگر بیمه‌ها ندارد. شما با در دست داشتن دفترچه بیمه تامین اجتماعی یا با اعلام کد ملیتان در همه مراکز طرف قرارداد این شرکت بیمه، می‌توانید سهم بیمه خود یا همان فرانشیز را پرداخت کنید.
دلایل اِعمال فرانشیز بیمه و توجیه اقتصادی آن
تحقیقات نشان می‌دهد افراد نگران خسارت‌های جزئی نیستند، بلکه نگران خسارت‌های میلیونی هستند که ممکن است برای خودشان و یا دیگران به وجود آید. به عنوان مثال، در تصادفات خودرو اگر خسارت‌های جزئی مانند شکستن یک چراغ کوچک رخ دهد، برای مالک خودرو نگرانی ایجاد نمی‌کند، اما خسارت‌های جانی و دیه قطعا موجب نگرانی هر فردی میشود و ممکن است برای جبران خسارات این چنینی تمام دارایی فرد از دست برود. با در نظر گرفتن این شرایط، پرداخت فرانشیز و بخشی از خسارت برای بیمه‌گذار امکان‌پذیر است.
دلایل دیگری هم برای اعمال فرانشیز وجود دارد، از جمله:
1- وجود فرانشیز بیمه منجر به کاهش تعهدات بیمه‌گر و متعاقبا موجب تخفیف و ارزانتر شدن حق‌بیمه میشود.
2- در برخی مواقع وجود فرانشیز باعث روی آوردن بیشتر بیمه‌گذاران به قوانین رانندگی میشود و رعایت این اقدامات پیشگیرانه به نفع کل جامعه است.
3- در برخی بیمه‌ها به‌خصوص بیمههای درمان تکمیلی، فرانشیز مانع از مراجعات بی‌دلیل و وسواس‌گونه و مکرر بیمه‌شده به مراکز درمانی میشود.
4- وجود فرانشیز منجر به کاهش مراجعه بیمه‌گذاران برای دریافت خسارت‌های جزئی میشود و این امر باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های اداریِ شرکت‌های بیمه و در نتیجه کاهش حق‌بیمه میشود.
5- بنابراین فرانشیز با اهدافی همچون کاهش و حذف خسارات جزئی، ترغیب بیمه‌گذاران به مراقبت از موضوع بیمه و همچنین جلوگیری از طرح دعاوی برای خسارت‌های جزئی مطرح شده است.
تنوع فرانشیزها در رشته‌های بیمهای مختلف
فرانشیز در بیمههای مختلف شرایط فرانشیز متفاوتی هم وجود دارد. فرانشیزها نسبت به نوع بیمه، فرد بیمه‌شده و حتی میزان خسارت متفاوت است. داشتن اطلاعات کامل در رابطه با این رشته بیمهای می‌توانید بهترین نوع بیمه را متناسب با شرایطی که دارید انتخاب کنید تا در زمان دریافت خسارت با مشکلی مواجه نشوید.
برای خرید و فروش انواع بیمه با شماره زیر تماس بگیرید:
همچنین برای سود آورتر کردن بیمه نامه خود، در هر زمان می‌توانید از خدمات مشاوره بیمه آنیل یا مطالعه مقالات مرتبط با انواع بیمه در بلاگ کمک بگیرید.
